Succesvol starten als freelance fotograaf? Ben jij klaar voor de uitdaging? 8 tips van Wilmar

Je hebt fotografie vast al lang als hobby en veel mensen vertellen je dat je prachtige foto’s maakt. Dat is een mooie basis, maar niet voldoende om een succesvol beroepsfotograaf te worden. Als je besluit te gaan starten als freelance fotograaf moet je een hoop dingen goed doen om een blijver in deze markt te worden. Je zal namelijk niet de eerste fotograaf zijn die na een half jaar of 2 jaar een baan in loondienst moet gaan zoeken. Hoe kun je dat voorkomen? Lees verder onder de foto’s.

1 – Top fotografie

Zorg dat je fotografie van absolute topkwaliteit is. Want er is geen tijd en ruimte dat nog te leren terwijl je al van fotografie afhankelijk bent. Natuurlijk maar je vrij-werk foto’s als je beroepsfotograaf bent. Maar je kwaliteit van foto’s moet al gewoon heel goed zijn voor dat je begint als freelance fotograaf. Ook je portfolio moet goed en relevant zijn. Zorg dus dat je product (het maken van foto’s) de juiste kwaliteit heeft zodat je die kunt afrekenen op de juiste waarde.

2 – Weet wat je meerwaarde als fotograaf is

Voor dat je gaat starten is het handig als je een goed inzicht hebt van de huidige fotografie markt. De markt zit echt bijzonder vol met fotografen. Het aantal bij de KVK ingeschreven fotografie was in 2018 31.545. In 2023 was dat gestegen met 34,5% naar 42.545 mensen. Heeft de markt behoefte aan jou fotografie en heb je een goed beeld van je concurrentie? Kun je die concurrentie aan met je dienst zonder dat je gaat concurreren op prijs? Als je op die vragen “ja” kan beantwoorden maak je kans om succesvol te worden als beroepsfotograaf.

3 – Er is niet altijd overal vraag naar foto’s van een freelance beroepsfotograaf.

Een gemiddelde beroepsfotograaf maakt waarschijnlijk tussen de 10 tot 16 uren per week declarabel. Je kan dus voor 10 a 16 uur per week een factuur sturen voor ongeveer 45 weken per jaar. Die uren zijn gemiddelden per jaar. Als je start zou het zo maar kunnen dat je de eerste periode nog minder uren kan maken. Veel meer uren is niet realistisch, want er zijn al erg veel fotografen voor het werk wat beschikbaar is. Ook is fotografie vaak seizoensgebonden. Als trouwfotograaf en bedrijfsfotograaf zal je in het voorjaar en de zomer meer werk hebben dan in de winter. In de drukkere tijden zal je dus een buffer moeten opbouwen voor de rustigere tijden.

4 – Onderzoek de markt van freelance fotografen

Kijk om je heen wat voor bedragen gangbaar zijn binnen de fotografie waar jij je als fotograaf op wil gaan richten. Maar staar je niet blind op die bedragen. Uiteindelijk is het niet relevant wat concurrenten vragen, maar een indicatie of jij je dienst makkelijk of moeilijk aan de man kan brengen. Realiseer je dat bedragen richting particulieren meestal inclusief BTW zijn. BTW is geen inkomen en moet je altijd afdragen.

5 – Spaargeld voor de eerste periode

Dat je geld nodig hebt voor dat je gaat starten is voor elke ondernemer normaal. Ik zou oppassen met een lening afsluiten want de kans dat je het niet gaat redden als beroepsfotograaf is best aanwezig. Dan is het handiger dat je spaargeld op is in plaatst van dat je een lening en rente moet terugbetalen.

Een probleem in de huidige markt is dat veel bedragen voor fotografie eigenlijk te laag zijn. Kijk maar eens naar de journalistiek. Een foto in een krant levert vaak niet meer op dan 50-65 euro. Dat een fotograaf daar uren mee bezig is om te maken (reistijd, tijd op locatie, beeldverwerking en aanleveren) maakt de uitgevers niets uit.

6 – Bereken je tarief en houd je daaraan.

Als je wilt starten als ondernemer moet je goed kijken naar je benodigde jaarinkomen, je kosten en je mogelijke uren die je kan berekenen aan opdrachtgevers.

Je benodigde uurtarief kun je zelf berekenen. Wat is het inkomen wat je per jaar nodig hebt? Tel daar alle belastingen bij op en alle bedrijfskosten zoals je afschrijving van je spullen, verzekeringen, abonnementen, kantoorkosten enz.  Deel dat totale bedrag door de uren waarvoor je een factuur kan sturen. Dat aantal uren ligt waarschijnlijk tussen de 450 en 720 uren per jaar. Als starter eerder 450 dan 720 uren! Als je deze berekening goed maakt dan zul je zien dat je eigenlijk niet voor minder dan 70 euro per uur moet gaan werken. Doe je dat wel dan zal er spaargeld bij moeten, want je kosten en benodigde inkomen veranderen niet (die worden alleen maar hoger).

Op de DuPho website staat een goede rekentool (en voorbeelden) om je fotograaf tarief te berekenen. Bereken je zelf niet goed je uurtarief (of ga je werken voor minder) dan zal er altijd spaargeld bij moeten. Zodra je spaargeld op is kun je niet meer rondkomen. Dan moet je weer een baan in loondienst gaan zoeken.

7 – Ga niet concurreren op prijs

Als je werkt voor een bedrag dat lager is dan je zelfberekende uurtarief dan ben je aan het concurreren op prijs. Je verkoopt je dienst als het ware onder de inkoopprijs. Dat kan bewust of onbewust. Je tarief juist berekenen en je daaraan houden is heel belangrijk. Als jij een jaar werkt voor 60 euro per uur (ex. BTW) en je had eigenlijk 80 euro per uur moeten vragen dan maak je het voor jezelf en ook voor andere fotografen heel lastig. Stel dat je het eerste jaar 500 uren kan factureren en je vraagt 20 euro per uur te weinig dan kom je na een jaar 10.000 euro te kort. Dit kun je opvangen met spaargeld, maar dan verschuif je het probleem naar het tweede jaar. Na dat eerste jaar is het eigenlijk te laat om een dergelijke prijsverhoging door te voeren naar je opdrachtgevers. Die zullen raar opkijken en de waarde van je dienst niet op eens anders gaan beoordelen.

8 – Bereken als starter een juist uurtarief

Zijn je foto’s en je dienst dat uurtarief waard dan kun je een blijver worden binnen de beroepsfotografie. Als startende freelancer is het normaal dat je de eerste maanden/kwartalen niet genoeg geld verdient omdat je nog niet genoeg opdrachten krijgt. Maar doe die opdrachten wel voor de juiste tarieven. Doe je dat niet en ga je werken voor te lage bedragen omdat bijvoorbeeld de concurrentie dat ook doet? Dan zal je op een gegeven moment (afhankelijk van je hoeveelheid spaargeld) elke maand geld te kort komen. Dan word je afhankelijk van het inkomen van je partner en/of moet je op zoek naar een andere baan.

Ik realiseer mij dat dit verhaal niet echt aanmoedigt om te gaan starten als beroepsfotograaf. Maar de realiteit is helaas niet anders. Het pad naar een succesvolle carrière als beroepsfotograaf is uitdagend. Door te investeren in kwaliteit, niet te concurreren met je tarieven, je meerwaarde te kennen, de markt te onderzoeken en financiële zekerheid te waarborgen, leg je een solide basis voor succes. Als bepaalde aspecten lastig zijn of niet te realiseren zijn dan is het ook fijn om dat voorafgaand te weten en te besluiten door te gaan als goede hobby-fotograaf. Maar als jij supermooie foto’s maakt en goed bent in het runnen van een onderneming en de juiste beslissingen maakt dan zou het maar zo kunnen dat jij het wel gaat redden! En als dat lukt dan heb je een hele mooie baan! Succes!

Leren met Wilmar

Bovenstaand artikel is gepubliceerd in de DigiFoto Pro 2-2024. Onderstaand kun je het artikel lezen zoals die is gepubliceerd.

“Leren met Wilmar” is een vast item waarin fotograaf Wilmar Dik ingaat op het ondernemerschap als fotograaf. Wilmar is sinds 2008 beroepsfotograaf en woont en werkt in Den Haag. Hij is actief DuPho lid, schrijft regelmatig over fotografie en is bij de NVJ (Vereniging voor Journalisten) vertegenwoordiger beleidsteam werkvoorwaarden namens ledengroep NVF/Beeldmakers.

Wie is Wilmar Dik?

Wilmar Dik is beroepsfotograaf en cameraman. Zijn specialisatie is voornamelijk bedrijfsfotografie, portretfotografie en film. Je kan zijn bedrijfsfotografie bekijken op reclamebeeld.nl (deze website). Zijn portretfoto’s staan op mensen.photo en zijn fotografie portfolio is WilmarDik.nl. Voor bedrijfsfilms waar Wilmar een deel van het camerawerk doet kun je kijken op tasfilms.nl